کتاب بعُد سوم آرمان نامه / جلد هفتم ، فرگرد فرهنگ / نوشته استاد فرزانه شیدا

بعُد سوم (آرمان نامه ارد بزرگ) فرگرد *اندیشه*

اززندگی هرآنچه لیاقتش راداریم به مامیرسدنه آنچه که آرزویش راداریم

بعُد سوم آرمان نامه اُرد بزرگ●
● فرگرد اندیشه ●
والاترین« اندیشه» اندیشه ای ست که قادرباشدبردیگراندیشه های جاری درزندگی مردم,اثر منطقی گذاشته واندیشه ای برترباشدتادرفکراندیشمندان ودراندیشه همگانی تحولّی راایجاد نماید.ماانسانها به چه,اندیشه میکنیم,چه,افکاری رادردرون خودزیرورومیکنیم باکدامین دیدگاهی دنیارانگریسته باکدامین تفسیری آنرابرخودمعنامیکنیم تاکجای,افکاردرست تفکر میکنیم,وآیادهن مادرراه,درستی گام برمیداردآیابدرستی اندیشه های خوداطمینان داریم,آیا دید روشنی برزندگی داشته وداریم.آیااندیشه های ماالگوئی داردویااینکه تمامی آنچه درذهن وفکر وروح ودل مامیکذرد تنها براساس احساس ماست یاتربیت مایااینکه شکل آموزش خانوادگی واجتماعی ما؟مامی این سوالات ازجمله سوالاتی ست که انیان میبایست برای خودجوابی برآن داشته باشدوبداندکه,ازکدامین منبع ریشه ی افکارخودراگرفته یادوست داردچه منبعی رابرای شکل ذهنی خودبکاربگیرد گروهی علوم منطق وفلسفه راانتخاب کرده ویکی ازهراز شاخه ی این علوم برای ایشان جلب توجه کرده وباآن تفکرواندیشه خودراپیش میبرند عده ای دنیاراازنگاه خشک تری می بینند چون ریاضیدانان وعلومی نظیراین تعدادی به دنیای فکری جامعه واندیشه های همگانی خو کرده ونیازی درپرورش شخصی نمیبینندچراکه درجواب دادن بدنیای اجتماعی خود آنچه راآموخته اندکافی ومناسب میدانندوبرخی به چون وچراهمه چیزاز دیدگاه های مختلف پرداخته مایلندجنبه های علمی مختلفی رادردست داشته باشندکه,زمانی که به هریک ازاین علوم نیاز پیدامیکنند قادرباشندازآگاهی های همان علم درآن زمینه,استفاده نمایند.
____ مبهوت شعری « حمید مصدق »____
در این جهان چون برهوت مبهوت
آه ای پدر مگر
گندم چهقدر شیرین بود ؟
و سیب سرخ وسوسه حوا را
در دامن فریب چرا افکند ؟
نفرین به دیو وسوسه
نفرین به هوشیاری
آری عقاب شیطان را
من در بهشا دیدم
و نیز رنج آدم و حوا را
دراین زمین زندان
و رنج جاودانه انسان
دیدم مرا
این غرق در ملال
دیو محیط من این دوی اضطراب
می کاهد از درون
چو چناران دیرسال
ناگه
مشام جان را
از باغ عشق
رایحه ای مست می کند
گفتی که باغ عشق بهشت است
در باغ عشق او
از پله های مرمر
با قامتی بلندتر از افرا
می آمد
و عطر روحپرور اندامش
ذرات نور را
در شور و شوق
و وسوسه می آورد
دیدم که دستهای سپیدش
انبوه گیسوان سیاهش را
آشفته می کند
دیدم که انعطاف نگاهش
پرواز پاک چلچله ها بود
ناگاه دیدگان چو گشودم
چه وحشتی
دیدم فریب بود
فروپوش دهشتی
دیدم که با تمام ظرافت او
ازهم گسیخت
ریخت فروریخت
هیچ شد
چه خوابهای نغز طلایی را
پنداشتم
نقش حقیقتی ست
چه جامه های فاخر
بر قامت بلند تمنا
در هاله های رویا
بردوخته
چه شعله های سرکش
در باغهای پندار افروخته
چه صادقانه و معصوم
در شعلههای سرکش آن عشق
سوخته بودم
_____ « حمید مصدق »______
اینگونه افرادوهمچنین اشخاصی که بهرشکل علوم وپایه های علمی, رابرای تفکرخویش راانتاخب کرده اند بی شک ازافرادساده وعامی جامعه نیستندوگروه اندیشمندانی هستند که چه درمقام های فکری بالا خودرارساند وجایگاهی برای خوددرجامعه ودردنیابه ثبت برسانندچه درسطح عامی خودرامیان عوام نگاهداشتهامابگونه ای دیگر تفکر کنندکه استادین ودانشجویان وافرادی با اندیشه های پرورش یافته ازاین جمله اندکه,این گروه نیزتعدادی خودرابه مقام بالا رسانیده وخود را مشخص ومجزا میکنند عده ای درسطح استادی ومدرس بودن خود عمری ازدانش خویش بهره گرفته ودیگران را آموزش میدهند که درهرشکل این هدف نیزارزشمنداست وقابل احترام ودر کل این دوگروه,آزافرادی هستندکه جوامع دنیارارو به رشد وپیشرفت برده یاحداقل افکار واندیشه ی آنان برپیرامون آنان اثری مثبت نهاده وارزشمند است وحضور و وجود ایشان بر هرکه وهرچه دراطراف این گروه باشد تاثیرداشته .
____ « هلال ماه» ______
باز شب دیگری ماه ِ دلم جان گرفت
«آن » مَه کامل شد ُو «این دل سوزان» گرفت
لحظه ی سبزِ دعا... قصهء عشق و وفا
او که در این لحظه ها ،وعده و پیمان گرفت
من به چه سان بگذرم زینهمه دلدادگی
او که ز ره آمد ُو سینه چه حرمان گرفت
حسرتِ دیدارِ او, لحظه ی شوق وصال
عقل مرا او زمن ,این دم حیران گرفت
من به چه شوقی روم زین شب غم بی امید
او که ز ره آمد ُو قلب ِ من , آسان گرفت
او شده در چشمِ من,همچو خدا ی زمین
وای خداوند من ,او ز من ایمان گرفت
او زمن ایمان گرفت
جمعه 7 دیماه ۱۳۸۶
_____ فرزانه شیدا _____
حضوراین گروه هانیز, بتدریج مردم عامی, تفاوتهای فکری میان خودرابااین گروه احساس میکند ودرمی یابندکه ایشان پله وپلکانی دراندیشه وعملکرده بالاتراز مردم عام ایستاده اند . ازآن جهت که طرز فکرواندیشه این دوگروه متضاد با جامعه ی عام ودنیای ساده شهری وکشوری مردمیست که "زیستن رابه معنای زندگی کردن"درشبانه روزورسیدن به خواسته ای عادی زندگی میداننددرفرگردهای آرمان نامه ی اردبزرگ همواره اشاره به آدمیانی شده اند که ازاین گروهندودسته ی اندیشمندان جوامع راتشکیل میدهندکه,دراصل دنیاوقدرت دنیوی وقدرت فکری وحتی اجتماعی دنیادردست ایشان است خواه,درلباس کاشفی ومخترعی باشد خواه دردست اهل قلمی ویادر جایگاههای سیاسی واجتماعی کشوری وبسیار دیگرازسازمانهای بزرگ دنیا که ایشان بنوعی وبه شکلی مدیر گرداننده یااثر گزار برآن هستند
ــــــ بانوی شب ــــــ
بر واژه ها چنگ میزنم
و دلم ، دلم بر آفتاب میسوزد
که مرا بر پرتو خویش باز میخواند
و من ... آه ... من ...
در سایه های ناماندگار
هنوز بخود می پیچم می پیچم
و کلام عشق محو تر از همیشه
آفتاب را فریب میدهد
در درخشش شیشه ی شکسته خویش
این میان تصویر قلب شکسته ام
درخششی دیگر دارد
بر چهره شیشه ای عشق
و سنگی در کنار آن
آری بخند....
آفتاب برای من نبود
نه مگر برای
به رخ کشیدن
تصویر شکسته ی دلم
بر شیشه تکه تکه ی
عشقی نابسامان
اما بانوی شب بودن نیز
عالمی دارد
حتی اگر شکسته دلی
بیش نباشم
و فراموش شده ای
در دیدگان آبی خورشید گون عشقم
و غمزده ای
از نگاه خورشید افتاده
بانوی شب بودن نیز عالمی دارد
حتی اگه همه شب آسمان آبیم
نوری از حضور عشق نداشته باشد
و شهاب گونه
به مرگ نزدیک گردم
حتی اگر هرگز باز نیاید
و هرگز باز نپذیرم
شکسته دل را
دوباره عاشقی کردن
بانوی شب بودن
نیز عالمی دارد
حتی در تنهائی که
آه چرا کتمان کنم
همیشه
بانوی تنهای شب بوده ام
همین
و گم شده در دروغ
دلباخته بر خیال
همیشه بانوی شب بوده ام!!
¤ ف.شیدا/چهارشنبه 21 فروردین1387¤
دراین میان اندیشه هائی هستندکه در رون فکر«آدمی» جایگزین میگردندکه,اینگونه اندیشه ها همواره قادراست سازنده عوامل وعملکرده هاوعکس العملهائی درزندگی آدمی باشدودر زندگی ما عامل رخ دادهاوفرایندهای بسیاری میگرددکه,درشکل وفرم زندگی انسان گاه تغییرات اساسی بوجود میاوردواندیشه ای درصدرتمامی افکارمامیشوند فکروشکلی,ازتفکر که درنوع خود میتواند تمامی اندیشه وذهن آدمی رابخویش مشغول داشته,ودرسرنوشت آدمی تغییراتی راایجاد کند که تادیروز شاید در باور خویش نیز نمیدیدیم که,اینگونه مسیرزندگی خودرا تغییر داده یاسازگارباراهی جدید کنیم که تحولی در تمامی اندیشه وذهن وعملکرد وحتی روزمره گی ما داشته باشدواینگونه افکارواندیشه ها گاه میتواند تاپای مرگ مخرب باشد وگاه نجات دهنده ی روح آدمی وگاه پیشتوانه هدفهای زندگی وحامی تلاش درراه,پیشبرداهداف وآرزوهالذا میبایست همواره به اندیشه هائی که پیرامون ماست دقت کافی داشته باشیم وخود را درگیر تفکراتی نکنیم که ماراازمسیراصلی اهداف درست مابدور میداردمباداکه به خطارفته وآنچه راکه داشته ایم نیز ازدست بدهیم یادر مسیری بیافتیمکه بازگشت ازآن برای من باسهولت مقدور نباشد یا اسیر انسانهائی شویم که عمداچنین مسیری رادر سرراه دیگرآدمیان قرارمیدهند اورادر پندار واندیشه خویش طعمه ی خوبی می بیینند که توسط اوبه اهداف شخصی خوددست یابنددر نتیجه اتنخاب انواع اندیشه های تازه ای که درراه ماقرار میگیرد وفکروذهن مارامشغول میدارد بسیار مهم است که ازکدامین ریشه ومسلک ومرام وتفکری برخاسته اند وآیا تبعیت ازآن بسوی روشنائیست یاآدمی رابه سیاهی دنیائی میکشدکه حتی درآن خودرا نیزاز خاطره برده وتمامی اهداف خویش را نیزاز کف میدهیم ودرنهایت دروادی «چه کنم »اسیر راههایی شویم که نه قدرت بازگشت ازآن راداشته باشیم نه حتی فرصت بازگشت ونه بدانیم چگونه بازگردیم این است که همواره می بایست با اندیشه های جدید بشدت مراقب بودوهرگزبدون دریافتن ریشه ومنبع آن دل به تفکری نبندیم که درراه ما بیش ازآنکه سودمند باشدمنحرف کننده ی افکارواقعی وحقیقی آدمی باشند دراین راستا میتوان ایرنا نیز گفت که بسیارراحت میشوددرکادو پیچی واژه های زیبا زشت ترین کلام رازیبا جلوه دادوبدترین مقصودرابه رنگ خوبیها به مردم تحویل داده واز آن سود بردبراحتی میسر است که تفسیری به بیراهه هاراه بردوسخنی وایده ای وفکری بمانند باغ بهشتی درزمین شادی بخش ومسروردهنده باشدوبراستی باعث جلای فکروروح آدمی شود .
ـــــ « فریدون مشیری» ـــــ
نه غار کهف
نه خواب قرون
چه میبینم ؟
به چشم هم زدنی
روزگار برگشته است
به قول پیر سمرقند
همه زمانه دگر گشته است
چگونه پخنه خاک
که ذره ذره آب و هوا
و خورشیدش
چو قطره قطره خون
در وجود من جاری است
چنین به دیده من
ناشناس می آید ؟
میان اینهمه مردم
میان اینهمه چشم
رها به غربت مطلق
رها به حیرت محض
یکی به قصه خود
آشنا نمی بینم
کسی نگاهم را
چون پیشتر نمی خواند
کسی زبانم را
چون پیشتر نمی داند
ز یکدیگر همه
بیگانه وار می گذریم
به یکدیگر همه
بیگانه وار می نگریم
همه زمانه دگر گشته است
من آنچه از دیوار
به یاد می آرم
صف صفای صنوبرهاست
بلوغ شعله ور
سرخ سبز نسترن است
شکفته در نفس تازه
سپیده دمان
درست گویی جانی
به صد هزار دهان
نگاه در نگه آفتاب
می خندد
نه برج آهن و سیمان
نه اوج آجر و سنگ
که راه بر
گذر آفتاب می بندد
من آنچه از لبخند
به خاطرم ماندهاست
شکوه کوکبه دوستی است
بر رخ دوست
صلای عشق دو جان است
و اهتزاز دو روح
نه خون گرفته
شیاری ز سیلی شمشیر
نه جای بوسه تیر
من آنچه از آتش
به خاطرم باقی است
فروغ مشعل همواره
تاب زرتشت است
شراب روشن خورشید و
گونه ساقی است
سرود حافظ و جوش درون مولانا ست
خروش فردوسی است
نه انفجار فجیعی که شعله سیال
به لحظه ای بدن صد هزار انسان را
بدل کند به زغال
همه زمانه دگر گشته است
نه آفتاب حقیقت
نه پرتو ایمان
فروغ راستی از
خاک رخت بربسته است
و ‌آدمی افسوس
به جای آنکه دلی را
ز خاک بردارد
به قتل ماه کمر بسته است
نه غار کهف
نه خواب قرون چه فاتاده ست ؟
یکی یه پرسش بی پاسخم جواب دهد
یکی پیام مرا
ازین قلمرو ظلمت
به آفتاب دهد
که در زمین که
اسیر سیاهکاریهاست
و قلب ها دگر از آشتی گریزان است
هنوز رهگذری خسته را
تواند دید
که با هزار امید
چراغ در کف
در جستجوی انسان است
ـــــ « فریدون مشیری»*ـــــ
براساس آنچه تاکنون گفته شدمامیبایست وقتی به سخنی وایده ای وافکاری برخورد میکنیم گوینده وارائه دهنده ی آن اندیشه رانیز بطورکامل بررسی کنیم وببینیمآیااودر زندگی خود درعملکردهای زندگی خوددر تجربه های زندگی خودهمان هست که,ادعامیکند یاخودراشناسانده است یاتنها قالبی درجسمی زیباست که در درون خودنیزتبعیت ازگفتار خویش نمیکندوآیابراستی آدم موفق هست یا تنهاازاو حرف شنیده ایم که چیست وکیست وتحقیق وبررسی درشخصیت وزندگی او بهترین چاره راه ماست که بدانیم,ازچه کسی چه ایده ای رابایدبرداشت کرده برافکار خوداضافه کنیم.
_____« خلوت عشق» _____

ترک دل را گر کنم در زندگی
دفتر قلبم تهی گردد تهی

شعر معبودم گریزد از دلم
ره نیابم بعد از این در هر رهی

گم شوم در لحظه های روزگار
گیج وسرگردان ... نمیگیرم قرار

خلوتم خالی شود از عشق او
از نیایش بر در پروردگار

همچو درویشم به کنج شاعری
بر لبم نام محمد(ص) ... یا علی(ع)

خلوتم را میبرم تا اوج ...ذن...!
بال بگشایم به پرواز و پری

آسمانم آبی و مهد خداست
سینه ام آبی به رنگ کبریاست

اندرین خلوت منم با شعر خویش
روزگارم از همه مردم جداست

کس به عرفانش نمیفهمد مرا
یا دل «شیدا » به عرفان خدا

گر بگویم در دلم چون وچراست
در نمییابد دل ِ« فرزانه» را

من به «شیدائی »خود دل بسته ام
این چنین شاید دلی وارسته ام

در تواضع سر بدامان خدا
اینچنین با مهر او پیوسته ام
چهارشنبه 13 دی1385
____از : (ف.شیدا) ______
برای مثال «عشق»درزندگی آدمی میتواندبطور گشترده ای تغییردهنده ی ذهن و فکرآدمی باشد بگونه ای که,انسان به هرچه وهرچیز که عشق میوزرد چون عشق به خداوند وخلقت او, میتواند آنچنان,آدمی رابه خویش مشغول سازدکه تمامی فکروذهن آدمی معطوف به,آن شده,وتمامی ریشه های فکری انسان راتحت اختیاروتسلط خودبگیردودراین راه نیز می بایست به روشنی راه رفتن را پیش گرفت که گاه به نام خداوند نیز بدورغ میشودبه خطاوبه گمراهی رفت ودر سیاهی های ذهن کسانی گم شدکه به نام اودشمن اندیشه ی آدمی بوده ودردرون خوداهداف دیگری رادنبال میکنندکه با یاری گرفتن ازعشق آدمی به خداوند بهره جسته وباکلامی زیباانسان رابه بیراهه های فکری میکشندبگونه ای که بناگاه متوجه میشویم که راه شیطان رادرخطا پیموده ایم وهرگزدر مسیراصلی ودرستی نبوده ایماینجاست که,اگرذهنی بیداروهشیار باشدکمتر دچار اینگونه دامها میگرددوکمتر به بیراهه های آدمیانی خواهدرفت که در پی انسانهای ساده دل عاشقی میگردندکه درجستجوی خویش ودرنهایت خداوندگارخویش همواره غرق سوالندواینان نیزاین سوالات رابه زیبائی پاسخگو خواهند بودامانه درراه خیرکه شروجودوحضوروسخن آنان زمانی برانسان ثابت میگرددکه زیان وآسیب رسیده,وطعم تلخ آنراچشیده باشیم لذابرای,آنکه آدمی در زندگی خود اندیشه های درستی راپیگیری کنددردرجه اول به رشد فکری نیازمنداست به شناخت خوب وبد واقعی زندگی اندیشه های همگانی مثبت ونگاه به اندیشه های والا ومنطقی که دارای ریشه ها وپایه های درست بوده,وبر اشخاص دیگرنیز سودمعنوی وفکری بخشیده است دراینصورت است که, انسان میتواند با شناخت در راه اندیشه های نوین نیز گام برداشته وبادقت نظر ونگاه به الگوی بیان کننده آن ایده ونظرواندیشه دریابدکه آیابراستی راه,اوبه انتهائی رسیده است که دنباله روئی راباخود همراه کند ویااورابه راه خویش بخواندیاخیر.درانتها واتمام وختم کلام بازباین نتیجه میرسیم که هیچ چیزبرای انسان بهترازپرورش فکرودرون خود نیست تابتواندآگاهانه خودرادر زندگی بالا کشیده وباروشنفکری دیدونگاه بسوی گامهای بعدی رهنمون شودبااین ثبات عقیده واین راحتی خیال که مطمئن باشدبه بیراهه نخواهدرسیدوبن بستی درسرراه اندیشه اویافت نخواهد شد آنگاه است که,انسان میتواند حتی خود بوجود آورنده افکار واندیشه های جدیدباشد که,دیگران رانیز مجذوب نوع تفکرونگاه خویش گرداندوخودنیز به جمع اندیشمندانی بپیوندد که آگاهی ازافکار آنان دراو نیز دیدگاهی روشن تررا بوجودآورده تا بتواند بهتر ببیندفکر کند وبه دیددیگری زندگانی راببیند نگاهی که لازمه ی رشد فکریست ولازمه ی آنکه انسان رابه اهداف زندگی خودبرساندپس درتمامی فرگردهاماهمواره به یک نتیجه ی کلی رسیده ایم وآن اینکه «فکر وذهن خودراپرورش داده وبردانش خویش بیافزائیم» تا قادر باشیم جهانی بهتر دنیائیمطلوب تر واحساسی زیباتر به زندگی داشته وبهاهداف خود بهتر دست یافته,آرزوها ی زندگی خودراازرویا به حقیقت مبدل کینم تاهمانگونه که درآغازاین فرگرد گفتیم,لیاقت بدست آوردن ودست یافتن به آرزوهای خودراداشته باشیم وبتوانیم یکی یک آن را برآورده نمائیم وحس رضایت دراز خویش رادرخودپرورش دهیم رضایتی که مبنی بردرستی کردار ورفتا وپندار ما داشته باشد وبداینم دربیراهه نیستیم وبه مبدااولیه خودیعنی خداوندوبه پاکی اووروح بزرگ اونزدیک میشویم تاخویشتن رابدرستی شناخته وپیدا کنیم,وچون اینگونه ازخودراضی باشیم درراه واهدافی گام خواهیم نهادکه پیروزی مثبتی رانیز به همراه, خواهدداشت وباعث شرمساری ماازخودنخواهدبودوسربلندی انسان رانیزبه همراه بدنبال داردبه همراهی رضایت خداوند ی که خودخواهان این است که,اول ازهرچیز به بخودپرداخته وخودساخته ای باشیم که قادر باشدجهان پیرامون خویش رانیز درخدمت بشری چه بااعمال چه باافکارخویش بسازدباآرزوی,اینکه شاهداین باشیم که جهانی مملو وسرشاراز انسانهائی راصاحب هستیم که وجودهریک روشنی بخش وسازنده ی جهان ماست وخود نیزیکی ازآنهمه باشیم
اندیشه پروازگر است جایی فرودش آوریم که زیبایی خانه دارد . *ارد بزرگ
آدمی تنهازمانی دربندرویدادهای روزمره نخواهد شدکه دراندیشه ایی فراترازآنهادرحال پرواز باشد . *ارد بزرگ
●پایان فرگرد اندیشه● نویسنده:فرزانه شیدا